30 jun 2012

Walking on the moon # Iconos


Iconos
 Imagen: huella de Buzz Aldrin en la luna, 1969
  Autor: NASA

                                           NASA


 Lo difícil en aquel año de 1969 no era mandar una nave tripulada a la luna, no era la primera vez, el reto al margen de ser primero en la denodada disputa entre los Estados Unidos y la URRS radicaba en que la tripulación alunizara, se diera un paseo por la superficie lunar y regresara a la tierra sana y salva. Y así fue.
   A petición de John F. Kennedy, la NASA ideó el programa Apolo con eYl que alcanzar el sueño de ir a la luna antes de que terminara la década; un 21 de julio de 1969 el módulo lunar Águila, todo tan patriótico, desplegado de la nave Apolo 11 de tres elementos, mando, servicio y módulo lunar, con los astronautas Neil Armstrong y Buzz Aldrin en su interior, se convirtieron en los primeros hombres en pisar la superficie lunar y en dejar constancia de ello. Al frente del módulo de mando permaneció un tercer astronauta, Michael Collins. Cuatro días antes, el 16 de julio de 1969, habían partido de Cabo Kennedy, tras un exitoso lanzamiento a bordo del cohete lanzador Saturno, que los puso en órbita a 185 kilómetros sobre la superficie terrestre. Difícil describir la expectación, hasta un millón de personas congregadas en sus alrededores, aguardando el momento en que una controlada explosión y su consecuente llamarada inundara todo de color fuego. Ningún medio quiso perderse el momento.
    Había muchas dudas y temores de cómo era el territorio lunar en cuestión, se sabía que no había atmósfera, ni gravedad, se temían los posibles efectos sicológicos sobre los astronautas e incluso las posibilidad de que estos fueran víctimas de algún contagio, para lo cual fueron sometidos a un periodo de cuarentena. El alunizaje tuvo lugar en una zona conocida como “Mar de la Tranquilidad”, una de las zonas oscuras de la luna. Armstrong y Aldrin inspeccionaron el territorio lunar, tomaron imágenes, se recogieron muestras para realizar experimentos e incluso desplegaron una bandera norteamericana para dejar constancia de quienes habían sido los primeros en alcanzar el hito.
   Con posterioridad nuevas misiones de las distintas expediciones Apolo, con dos astronautas en su interior alcanzaron la luna, la última de ellas en su interior. La superficie lunar, con cierta semejanza con la terrestre, pero sin gravedad y sin significativos recursos, no ha despertado más ansias colonizadoras.

*Publicado en La Revista, 1/07/2012

28 jun 2012

Un Gaiás "ilusionante" # Galego

José Paz

Hai imaxes que semellan hipnóticas, o yin e o yang é das máis coñecidas, outra a das dúas caras enfrontadas que segundo as mires ves un floreiro ou dous rostros, ambas son un paradoxo positivo–negativo que nunca se resolve.
A cultura parécese moito a estas dualidades, podemos reducila a exuberantes contenedores ou rendernos ante os contidos. Galicia nunca necesitou un Gaiás, xa tiña espazos  nos que reinaba a cultura. O Gaiás -ao marxe do custe, o quid da cuestión era o mantemento-sempre foi sospeitoso, comezando polo un destino que nin os promotores eran capaces de aventurar. O Gaiás é para a cultura o que o boom inmobiliario á economía do país. A explosión desta burbulla está a esnaquizar a creadores, industrias culturais, museos, galerías. O patrimonio histórico-literario, o artístico, incluso a lingua –súmanse moitos factores– estanse vendo afectados; algúns apuntarán que o tecido cultural era feble. Abrasado pola sangría do Gaiás, o conselleiro Vázquez –co ánimo de reducir custes– rebautizou os escenarios ideados por Eisenman. Incorporará o patrocinio privado, fondos europeos, viveiro de empresas, e alugueres. A Cidade da Cultura era o gran proxecto megalomaniaco para Galicia, hoxe é un gran problema pouco verosímil. Non quero pensar o que opinan del na Unión Europea.
Asumamos a hipótese de que a economía floreza novamente, que alá polo 2025 as obras rematen. Quedará en pé algún anaco de cultura made in Galiza para entonces? Non sería mellor deixarnos da “ilusión” visual, o espellismo grandioso, e agasallar o seu destino a outros fines, comerciais por exemplo, por que non pedir consello aos visionarios de Eurovegas, seguro que non lles faltarán boas ideas contra a nosa crise moral.

*Publicado no xornal La Región 28/06/2012


26 jun 2012

¿Puede ser la desconfianza un arma interesada? # Ilustración


De Ilustración

José Paz
Apuntaba Gracián que las cosas no pasan por lo que son, sino por lo que parecen. Siempre ha sido una rareza aquellos que miran hacia el interior y muchos los que se quedan/mos en lo aparente de las cosas. Seguramente que ahora en esta especie de striptease sanguinolento en el que estamos envueltos, en el que sobre la marcha descubrimos el cartón piedra del decorado, lo razonable sería  mirar hacia una sabiduría llena de prudencia. Pero también, en la hora que comprobamos que nuestra realidad tampoco se parece en nada a la que nos contaron, en la que en todo tipo de circunstancias suman recelos, no será que todo ello responda a un interés premeditado en que instalemos todas nuestras relaciones en la desconfianza, lease miedo. 

24 jun 2012

Un gaiteiro de moda # Moda


De Moda


Xosé Manuel Budiño, músico

Estilo: casual


José Paz














En Xosé Manuel Budiño atopamos un home reservado, amable e próximo. Imposible recoñecelo nesa imaxe que o músico proxecta sobre si nas actuacións, sempre mudando a pel e loitando por atrapar o duende a cada instante, pouco que ver co o home que descubrimos ao estar fronte a el. Sobre o escenario é un artista poderoso que lle aporta á música tradicional o impulso vitalista e aglutinante necesario para que respiren nela tamén outras culturas e tempos musicais; ao telo diante ves unha persoa sensata e cercana coa que da gusto traballar, e que postos a facelo, nunha destas sesións que elaboramos para a Revista, emprégase tan a fondo como se estivera sobre o mellor dos escenarios, ou case. Axúdanos o espazo elixido, a Casa Rural de Aldán, a calidade da anfitriona, Marisa, que nos fai sentir ben cómodos, tamén a axuda de María, compañeira de Budiño, que discretamente vela pola imaxe do músico.
O porte, o look, o pelo louro e a pel branca danlle ao artista un aire foráneo. Xa non é un neno pero segue a manter parte desa mirada melancólica e aniñada da mocidade. A sesión vai longa, tratando de incorporar o ambiente de calma do pobo -moi recomendable- e do porto, inmerso na rutina da actividade pesqueira; e sobre todo a singularidade da casa, un antigo almacén de salgaduras moi ben restaurado e acomodado as circunstancias actuais. O resultado, visual e tamén  musical, grazas ao artista.

*Publicado na Revista 24/06/2012

23 jun 2012

¿Piensas publicar esa mierda?

ICONOS

Imagen: Richard Nixon, 1973
Autor: Charles Tasnadi, AP

Richard Nixon


     Ni la metodología ni en la práctica la política de Richard Nixon difería mucho de la de sus predecesores, pero a él le pillaron. Desde su privilegiada posición se limitó a negar y a tratar de comprar el silencio hasta que el escándalo del espionaje por el Watergate se hizo mayúsculo, en un punto de no retorno. Para evitar que sus colaboradores declararan ante la Comisión de Investigación del Senado invocó el “privilegio del Ejecutivo”, superado por las circunstancias cambió de opinión semanas después, febrero del 73. Muchos de sus colaboradores declaraban al tiempo que dimitían, a partir del 17 de mayo todo aquello ya era un acontecimiento televisivo. John Dean, uno de sus consejeros, fue el primero en implicarle y Alexander P.Butterfield, el que alertó con las cintas y todas las conversaciones mantenidas en el despacho oval; otra prueba más de resistencia. La historia remata con una amenaza de “impeachement”, siete de sus colaboradores condenados y él acusado por la Cámara de Representantes de retrasar, impedir y obstruir la investigación.
     Reconocidos los hechos y falto de apoyos en su partido. el 8 de agosto de 1974 dimite y es sustituido por Gerald Ford, quien con posterioridad le indulta.
     Pero el caso del Watergate es sobre todo un asunto periodístico, evoca a la épica de la profesión en la figura de dos jóvenes reporteros, Carl Berstein y Bob Wodward, y la perseverancia de un periódico, el Washington Post. Tras una aparente detención rutinaria -18 de julio de 1972- de cinco individuos pillados in fraganti en la sede del Partido Demócrata en Washington, descubren que detrás de aquella acción hay una red de espionaje alimentada con dinero republicano –J. Mitchel- y un entramado que llega hasta lo más alto de la cúpula de los Republicanos en medio de un período electoral que no impide la reelección de Nixon. En la tarea de seguimiento de la información, al principio en solitario y en exclusiva por el Washington Post, intervinieron también otros factores como el denominado garganta profunda, un exagente del FBI, Mark Felt, que se mantuvo en el anonimato durante casi treinta años hasta que enfermó y con 91 años decidió despejar las dudas ante el Vanity Fair; también el tesón informativo de la prensa para conseguir lo inimaginable, algo con lo que no contaba el presidente.
*Publicado en La Revista

20 jun 2012

Pregúntenme a min # Galego


José Paz

  A comunicación é o sustento das parellas, das empresas, tamén dos gobernos. A nosas vidas réxense pola comunicación. Se comunicas mal perderas oportunidades e dilapidarás o teu crédito. Comunicar ben é complexo. Cando Rajoy chegou ao poder dixo que a comunicación –sabendo xa o que tiña na mesa- era algo prioritario para o Goberno, vistos os feitos calquera o diría. O Goberno transitou por tantas como sorprendentes etapas. A máis salientable a ausencia dos primeiros meses derivando o protagonismo cara a vicepresidenta, coas intervencións ministeriais múltiples tralos consellos dos venres que incrementaron a desconfianza, anuncios ao marxe. As contradicións entre ministros, relatos dispersos, cando non antagónicos dinamitaron a credibilidade. A acción política implica establecer cal é o camiño e dilucidar o destino, e iso é labor tan só do líder.
    Os silencios, tan creativos na comunicación radiofónica, en política son o contrario, incrementan as dúbidas, crean sensación de descontrol. O presidente empregou os silencios por todas partes, como quen agarda a que escampe o temporal e cada vez chove mais. Interveu en sitios inapropiados, tarde, e cando o temporal xa era brutal, empregou saídas coase cómicas como cando no máis puro estilo Mariano pronunciou aquilo de si quere saber pregúntenme a min.
    Tralo rescate financeiro recorreuse aos eufemismos, establecendo unha comunicación de consumo interno cando estamos focalizados a nivel planetario, hoxe as respostas do Presidente non admiten xogos de linguaxe, nin dobreces, nin “retruécanos” posibles. Que tempos aqueles –pensaría Rajoy- nos que Zapatero evocaba a Gómez de la Serna, "as nubes poden ser xemelgas e que o mellor oficio do mundo é o de supervisor de nubes".

*Publicado no xornal La Región 21/06/2012

18 jun 2012

¿Mercados o matones? # Ilustración

De ilustración

José Paz
        La importancia de sacrificarse por un sistema que no duda en sacrificarnos. Un poco masoca, ¿no?

17 jun 2012

La Belleza como enigma # Moda


    De moda

     Noemí Fernández, Vigo,  modelo. 






José Paz

















   Puede que la belleza no sea otra cosa que un enigma dispuesto ante nuestros ojos. La belleza nos sugiere, nos atrapa, nos retiene. Desde O Castro de Vigo, lugar primigenio y fundacional, descubro la belleza en estado puro, la visión grandiosa de una ciudad cincelada al pie de la Ría y de su intensa actividad naviera. Desde esta atalaya fortificada, también lugar de esparcimiento cargado de historia, algunas también bien tristes, en la que se refugian parejas deseosas de quererse, jubilados ociosos y  gran número de jóvenes en práctica deportiva o de la otra, tenemos una de esas visiones que nos ayudan a construir el paisaje a través de la mirada y a reconfortarnos con la naturaleza.
Es Noemí Fernández, una belleza de 26 años, pelo castaño y ojos marrones la que elige el lugar, imagino que a ella las vistas del sitio también en algún momento la dejaron prendada. Para esta joven modelo viguesa lo de la belleza, la moda y todo lo que conlleva no es algo que a estas alturas de su vida le quite el sueño, no desvelo nada, sí que le gusta desfilar. Una mujer con los pies en el suelo,  consciente de ser guapa, pero también de que “chicas como yo hay un montón”. Ante todo humildad y mucha sensatez . Hacemos una sesión larga, jugando con un entorno no siempre propicio y una luz tramposa. El resultado a la vista, acabo de descubrir sin duda el enigma de la otra belleza.

*Publicado en La Revista 17/06/2012

16 jun 2012

La cara de la collares # Iconos


Iconos


 Carmen Polo



Carmen Polo y Francisco Franco. Europa Press, 1968

     El destino no dispuso un palacio cualquiera, sino el del Pardo, residencia del otrora “comandancito” y de “carmencita”, uno militar recio la otra una chica bien de Oviedo; al él nunca le volvieron a llamar así, sino generalísimo, a ella el sobrenombre le acompañaría siempre.
        La verdad es que cuesta imaginar al visionario y belicoso estratega embobado a la puerta del colegio donde doña Carmen se encontraba interna, que la cita fuera a la hora de la comunión diaria y que el espía y aspirante lo hiciera desde la calle a pie de reja y vestido tal cual, con el mismo uniforme militar con el que el africanista se paseaba a caballo por las calles ovetenses muy a disgusto de su futuro suegro. Que el campo de batalla no es recomendable para quien aspire a llevarse la mano de una hija, que un militar bravucón  es lo más parecido a un torero en peligro las 24 horas del día, y no le faltaba razón a don Felipe Polo, padre de la dama, liberal poco ilustrado quien veía en el aspirante consorte poca cosa para dar su brazo a torcer. No contaba el progenitor  con la guerra de África y los continuos ascensos de su yerno convertirían al de Ferrol en el militar de moda;  un 22 de octubre de 1923 la pareja contraía matrimonio en la iglesia de Sanjuan del Real de Oviedo, Francisco Franco era el militar del momento.
     Lo del alzamiento, el adiós a la República , la cruzada, el nacionalcatolicismo y el totalitarismo implacable vendría  más tarde, antes , Carmen Polo (1900, Oviedo-1988, Madrid)  vigilaría las hazañas de su marido desde la frontera, por si acaso, por si los toros venían bravos y apuntaban alguna cornada. Para regresar victoriosa junto a él, convertido éste en generalísimo y  ella en primera dama; la cuasi reina ansiaba el monárquico Palacio Real pero se tuvo que confirmar con el del Pardo. Lo de los sablazos a anticuarios y joyeros llegarían más tarde, con el desempeño  del cargo, a la señora le gustaban las joyas,  el sentir y vivir regio, rodearse de objetos con legado. Dicen las malas, o perjudicadas lenguas, que allá por donde iba, la dama, conocedora de la mercancía, reclamaba tal o cual alhaja, cuyo destino apuntaba siempre en dirección a Palacio, y el de la factura también. Pero he ahí el milagro, que ésta nunca llegaba, porque este país, aunque pobre, fracturado y mal alimentado, sabía ser generoso con quien se lo merecía.

*Publicado en La Revista 17/06/2012


Imagen: Carmen Polo y Francisco Franco
Autor: Europa Press, 1968

Supersticioso? A gadaña e o gadañeiro #Galego

En breve

José Paz

     
                                           
Ás veces o cotiá ten estas cousas, atopas imaxes que como se fosen sinais che dan no lombo. A morte é a única certeza, o destino que a todos nos iguala e do que ninguén se escapa. A morte é canalla, nunca se esquece, camiña ao noso lado e convén non aturala demasiado. Na nosa sociedade, non acostumada a sufrir, é un termo tabú. As necrolóxicas son unha afirmación en si mesmas, a constatación de que fulano deixou de estar connosco. Unha maneira de despedirse con elegancia e fonte de información en si mesma. A morte esperta a curiosidade dos vivos, tamén o grito desesperado e as grazas por non selo elixido. 

13 jun 2012

Non, non somos Uganda # Galego


José Paz

 Sempre tiven admiración pola cirurxía médica, uns magos que salvan vidas. Admiración extensiva  a pilotos, científicos, e porque non,  aos mestres de escola, das súas mans sairán as guías que construirán o futuro.
  A pé de rúa os profesionais negados  co seu oficio teñen os días contados , os resultados son sempre visíbeis. A sociedade non apoia a un panadeiro que faga mal pan, ou a un taberneiro que despache mal xénero, nin a un construtor ao que se lle derrúan os edificios. De todos os oficios o fútbol é un extremo de visibilidade. Tralo partido do domingo, as críticas cara del Bosque polas discrepancias tácticas ou contra a falta de precisión de Torres non agardaron. Son oficios cun plus de presión pola empatía que desprenden; o propio Rajoy aludiu a eles para elevar a moral dos españois.
  Que ten a política que a fai diferente? O sábado pasado ás 19h 46´ fomos rescatados. Rescate light, selectivo ou inexistente; que máis dá que dá o mesmo. Un rescate financeiro que agravará o déficit público –Eurostat dixit– para salvagardar as entidades mal xestionadas desde a política e os sindicatos. É a política un paraugas contra a crise ? Que porcentaxe de protexidos da política perderon o emprego desde o inicio da crise en comparación co resto? Tralo rescate pola miña testa enfermiza pasaron os ilustres gobernantes que co diapasón cambiado leváronnos  a este calvario de sacrificios. Sacrificios para resarcir os erros do sacrificador neglixente, matachín ou verdugo. Ou iso ou o caos. Por que un político é distinto dun médico que mata a un paciente por errar na diagnose? Por que alguén que xestionou mal no pasado non responde dos erros no presente?O  chan cheo de vítimas, o país mofa internacional e os culpábeis vendo fútbol. De traca.

*Publicado no xornal La Región 13/06/2012

10 jun 2012

De moda na cociña, André Arzúa. #moda

Enfoque
André Arzúa









José Paz




Fai tempo que a cociña é pura creatividade, porque na arte de comer, ao marxe de garantir as cuestións alimenticias, igual que en tantas facetas da vida o visual tamén reina. Hai moito tempo que o deseño atrapou a cociña, que non é o mesmo que sentirse reo, porque o gastronómico e o visual fan boas migas, como tantas outras facetas da vida as viandas tamén teñen que entrar primeiro polos ollos. Con André Arzúa descubro que a cociña é estratexia e organización, que nun restaurante se traballa desde moi cedo, e que o obrador dun restaurante é unha fantástica mesa de operacións. Establecemos unha sesión diferente, na que os utensilios de cociña, tan prácticos e deseñados eles, nos dean tamén xogo á hora de elaborar as imaxes. André atrapa a idea e colabora, entre outras cousas, porque son as súas ferramentas, e porque facemos a sesión no seu propio lugar de traballo, unha fábrica de curtidos do século XVII na que se repasa e respira a memoria industrial dun Allariz glorioso, case nada.

*Publicado na Revista 10/06/2012

8 jun 2012

God save the Queen # Iconos


Iconos
Jamie Reid, 1977


 Paralelo al jubileo de la reina Isabel II de Inglaterra, no el de ahora, tan pomposo y grandilocuente como siempre, sino al de hace 35 años, 1977, cuando unos veinteañeros se convirtieron en una de las mayores preocupaciones de la Casa Real y de Scotland Yard, y no sin razón. God save the Quen, pronúnciese “shave”, afeitar en inglés, el himno de la corona británica versionado por los acelerados Sex Pistols cumple la friolera de 35 añitos, los mismos que el corrosivo movimiento punk, casi nada.
  “Dios salve a la reina, y su gobierno fascista; te han convertido en un idiota, una potente bomba de hidrógeno” “no hay futuro en el sueño de Inglaterra”. La historia se parece demasiado a la presente. La convulsa situación de los setenta en Inglaterra con un insoportable paro juvenil daba pie a detonar la bomba en cualquier momento. Johny Rotten, saliendo al paso del escándalo que su single estaba provocando, antesala del imprescindible disco “Never mind theBollokcs”, no me toques…, decía que no se escribe una canción por odio, sino por “estar cansado de que nos maltraten”. Y un 7 de junio del 77 ellos también surcaron las tranquilas aguas del Támesis no en lujosa barcaza pero sí en un bote, interpretando a todo volumen  sus atronadores himnos frente al Palacio de Westminster.
  La parodia del himno nacional de la mano de los Sex Pistols alcanzó el nº 2 de la lista de Singles Ohrt de la BBC, con el sempiterno rumor de que fue boicoteado para no ser primero, en el que figuraba el incombustible Rod Stweard y su meloso “I don´t Want to Talk about it”. Aprovechándose de toda la efervescencia del momento, de la customizada vestimenta punk y del hágaselo usted mismo, un diseñador, Jamie Reid, adaptó todos aquellos flujos para cocinar y crear algunos de los recursos gráficos más vivos desde la época de las vanguardias. Crecido intelectualmente en mayo del 68 y en el contexto de los situacionistas, Jamie, amigo de Malcolm McLaren, el visionario productor del grupo británico, vio que la hora de los Pistols también sería la suya, y así fue, cada uno de los singles, era una puñalada trapera en el establishment británico, una bocanada de aire fresco y claro candidato a la censura. Su fuente de inspiración, el corta y pega dadaísta; el resto fue cosa de él.

Imagen: God save the Queen 
Autor: Jamie Reid, 1977
Single: Sex Pistols

Territorio retranca #Galego #Alterarte #A ninguén lle importa a túa historia


Territorio de retranca
Exposición: A ninguén lle importa a túa historia, de Eduardo Valiña.
Comisariado: José Paz
Alterarte, do 8 de xuño ao 27 de xullo
Campus de Ourense, Pavillón 1




Vídeo-instalación multicanal, 10´, Eduardo Valiña

  Algún dirá que é unha obviedade, e non lle faltará razón, o verdadeiramente importante no labor do comisario é a elección do artista. Elixes un artista porque confías nel, confías na súa proxección, ou porque nalgún xeito te sentes identificado co seu traballo. O contrario sería un engano. A Eduardo, úneme a ligazón ao territorio e á natureza, tamén a viaxe é coincidente no relativo ás prácticas artísticas de periferia, argumento que a un servidor e a el nos traen ao pairo. E non é cuestión de ir de outsiders, pero cando  levas percorridas xa certas etapas do camiño, tamén chega o momento de chamar ás cousas polo seu nome. E nesas anda agora Eduardo e mostrarse  abertamente crítico.
Atrás quedou a arcadia feliz e mítica, as intervencións leves na paisaxe coas que  indagar no natural, claro exercicio  de resistencia,  de anhelo, ou de rabia. A paisaxe váisenos das mans, converteuse nun escenario decadente abocado a morrer e a desaparecer. Aínda que ligado ao Páramo, o seu espazo vital, o seu discurso lévanos moito máis alá do hiperlocal. A súa formulación é aberta e establecese en múltiples direccións na procura dun espectador atento e disposto; o seu é un discurso rico e transversal onde se tocan moitos fíos e no que tende a practicar certa autorrepresentación, que como diría Eugenio d´Ors é a mellor maneira de ter un discurso propio.
   Artista multidisciplinar e polifacético que necesitou explorar amplamente o medio até conseguir con claridade a liña de expresión, o  territorio é para el a súa mesa de operacións, de visibilización dos conflitos persoais, de conservación e de loita.
   O artista é hoxe un artista maduro e que discrepa abertamente da institución arte, e razóns non lle faltan. Estende a crítica da arte contemporánea ao territorio, ou ao revés, utiliza o territorio para criticar a arte, porque a arte está a ser tamén a gran mentira.  De aí ven o pesado ”I don´t understand you”, repetido en inglés unha e outra vez para perforar os nosos oídos, ou para que nos cuestionemos cal é o noso papel nunha sociedade coma actual. Todo é mentira, ou o que é peor, un fraude. A arte mente, a sociedade mente, a política mente, todo arredor de nós é unha gran mentira. Que o simulacro duchampiano non é nada ao lado da gran farsa que estannos a representar nese gran engano que é a economía financeira, que non é real pero que non paramos de recoller as vítimas do chan, vítimas inocentes e iso é o grave.
    Na peza que temos diante unha vintena de personaxes de distintos ambientes exprésanse nun idioma que non é o seu nin o falan, pero dan o pego, eles tamén menten. Como de xeito crítico, argumenta Valiña, é o que acontece arredor da arte contemporánea, onde se camiña pouco e se mimetiza demasiado para que todo funcione coma se fosen valores seguros. Todo é coma un xogo, e como sabedes, o concepto do lúdico na arte é moi importante. A arte a gritos, pesados, mecánicos, a cabalo da mentira da cultura popular coa que tantas veces se nos enche a boca a todos, cando en realidade esta e o que representa xa non interesa a ninguén porque, a arcadia feliz non existe. O outro tema sobre o que traballa Valiña, o da identidade, aínda que dun xeito transversal, tampouco existe. A identidade, un termo esgotado en si mesmo, identidade de qué? Como el di a forma de chegar a un público máis global é mentindo, a base de grandes mentiras. Valiña está a traballar nestas cuestións, no edificio da manipulación, lembremos aquela  imaxe coñecida do toxo na boca, fantástica metáfora dunha sociedade globalizada que á vez racha coa sabedoría herdada durante séculos. Na vella sociedade agraria o toxo era a base dunha agricultura de subsistencia, o recurso que estaba máis a man. Un toxo na boca -ao marxe dunha provocación- non é unha afirmación indiferente. E coma apunta Valiña, levo a cultura na boca para que a consumas mastigada, sen esforzo.
As aldeas e o rural xa non interesan, a cultura popular tampouco, pero no fondo da obra de Eduardo emerxe tamén unha homenaxe a aquelas familias que a sustentan. Para rematar prefiro quedarme agora con iso.


                                                                                                             José Paz

                                                                                     

7 jun 2012

Adeus Fiesta # Galego


José Paz

 Nesta realidade intanxible na que andamos poucas cousas son fiables, as certezas bailan coma se tiveran vida, máis se falamos de cifras. Este venres remata a singradura na factoría de Almussafes dun coche mítico, o Ford Fiesta, vehículo co que precisamente iniciou a andadura a factoría valenciana -ano 76- e da que saíron máis de cinco millóns de unidades, doce entre tódalas factorías Ford no mundo. Agora a súa fabricación continuará na fábrica de Colonia.
  A vida automobilística española está ligada a este tipo de coches económicos de baixa cilindrada coa que se iniciou o chamado desenrolo familiar, o Fiesta naceu para competir con outros xa presentes coma os Seat 127 ou o Renault 4. Que lonxe queda todo, ano 76, sucesos de Montejurra, dimisión de Arias Navarro, e Adolfo Suárez nomeado presidente. O nome de Fiesta, en alternativa a outros de semellante sonoridade, foi elixido polo mesmísimo Henry Ford II, tal vez adiviñando o percorrido que se lle auguraba ao vehículo ou ás alegrías político-festivas coas que anos máis tarde nos deleitarían a todos na Comunidade Valenciana aínda por nacer. O vehículo foi ideado para paliar a situación derivada trala crise enerxética do 73 na que se demandaban coches económicos e eficientes. Os primeiros custaban pouco máis de duascentas mil pesetas.
  Os anos 76-77 tamén foron anos de depresión económica e paro, a “festa do euro” quedaba  lonxe. O Ford Fiesta vaise agora cando máis o necesitabamos, agora que nas estatísticas de venta de vehículos parecémonos a Marrocos. De seguir así, a vindeira taxa a incorporar, o chamado peaxe brando cargar por transitar polas autoestradas, a máis de un lle vai lembrar aos tempos dos vellos Fiesta  e as esconchadas estradas secundarias.

*Publicado no xornal La Región 7/06/2012

3 jun 2012

De paseo pola Cidade...


De Moda


    Camila Bossa, actriz


Fotos: José Paz








    


    O que máis me gusta dos actores é o seu fondo de armario, e non falo de prendas senón de capacidade para mudar a pel e que non se note, ou case. Un oficio marabilloso ese de namorar á cámara, o de aportar credibilidade aos personaxes aínda que estes estean nas antípodas dos teus intereses. A cita de hoxe é en Santiago con Camila Bossa, unha actriz que non coñecía persoalmente, pero da que tiña a seguridade de antemán de acadar un bo resultado. Hai algo nesta galego-colombiana que me gusta, a proximidade, a vitalidade que contaxia, e sobre todo a profesionalidade que demostra en condicións pouco propicias, coma a de practicar unha sesión de moda a pleno sol.
Busco para a sesión un espazo cuxa arquitectura axude, que matice e que acompañe. Penso que a Cidade da Cultura de Peter Eisenman é un lugar propicio para elo, de fondo a fantasía das liñas dunha arquitectura chea de maxia e filigrana. O arquitecto non é responsable da ousadía de quen busca a ruína por facer real tamaña maqueta, por tomala ao pé da letra e non deixala como tal, porque o seu reino, o de Eisenman, é o dos sonos. Agora xa comprendo a que responde aquilo de vivir por riba das posibilidades...
A sesión con Camila foi longa e dura, na procura da súa versatilidade. O resultado moi plástico, unha gozada padecer a maxia penetrante da súa mirada de ollos claros, felina e sedutora. Ao rematar advertimos a dous turistas escarranchados baixo o sol nun deses bancos de pedra dispostos como se fosen de balde por todo o recinto, en seguida pensamos no mesmo, tamaña irresponsabilidade.

* Publicado na Revista 3/06/2012

2 jun 2012

"Broken Arrow" en Palomares # Iconos


Iconos

Imagen: Angier Biddle y Manuel Fraga, el la playa de Quitapellejos (Almería).
Autor: Tomás Lorente, 1966.
Tomás Lorente, 1966.

De lo acontecido aquel 17 de enero del 1966 en Palomares, costa de Almería, al margen del medio kilo de plutonio a día de hoy sin recoger, nos queda la imagen de Manuel Fraga, entonces Ministro de Información y Turismo, fondeando su bañador Meyba al grito de “luz y taquígrafos” junto al embajador estadounidense Angier Biddle en la playa de Quitapellejos.
   El grave incidente nuclear vivido a diez mil metros de altura entre un bombardero B-52 norteamericano y un KC-135 de aprovisionamiento tras una fallida operación entre ellos remató con ambas naves envueltas en una bola de fuego que tras una gran explosión destruyó los aparatos en el aire. Siete de sus tripulantes murieron y cuatro se lanzaron paracaídas. De la carga, cuatro bombas termonucleares, una quedó intacta al activarse el sistema de paracaídas que llevaba consigo, en dos de ellas la detonación del explosivo convencional que contenían liberó el temido cóctel de plutonio, americio y uranio, además la explosión de una de ellas dejó un cráter de seis metros de ancho y dos de profundidad. La cuarta se perdió en el mar y fue descubierta ochenta días más tarde gracias a la información de un pescador local que relató cómo, en plena faena, casi la sufrió por alcance; para su recuperación el ejército norteamericano movilizó toda una flota, 34 buques, equipos de buceo y cuatro minisubmarinos, temerosos, en plena guerra fría, de que otros se adelantaran.
    Del cielo rojo se pasó a la oscuridad total a pleno día. Cenizas y partículas provenientes del núcleo de las bombas tiznaron una amplia zona. Tras los hechos se impuso el silencio y a los vecinos -ignorantes de los peligros-se le obligó a permanecer en sus casas. La alarma generada ante el dispositivo establecido por los norteamericanos que, parapetados en trajes especiales recogieron toneladas de arena contaminada resquebrajó, el intento.
    Así, un 10 de marzo, frente al parador de Mojacar, para conmemorar el feliz encuentro con la cuarta de las bombas, la misma que durante 80 largas jornadas mantuvo en vilo a los americanos se pegó el embajador norteamericano un sabroso baño, primero en sóledad, después, en la zona cero del plutonio, le acompañó el insigne Fraga. Por la imagen al murciano Tomás Lorente (1931-2012) le pagaron un dineral. Y es que razones no faltaban…

*Publicado en La Revista 2/6/2012


Envolturas de silencio

E l invierno envuelve cada rama entrelazadas entre sí por el frío y la niebla que lo atrapa todo en un escenario de aventura. Todo es ...