29 feb 2012

Unha estación de distancia


    José Paz



    Penso que é a distancia un bo argumento para describir as persoas, o matiz necesario que orienta as nosas opinións nunha ou noutra dirección. Imaxino que é a distancia, emocional e física, a que nos leva a sinalar que certas infraestruturas son necesarias ou non segundo o lugar onde nos desenvolvamos. Imaxino que é a distancia a que pode levarnos a dicir que as obras do porto exterior da Coruña, ou as da Cidade da Cultura son un puro desatino ou un dispendio. Creo que é a distancia física e non outro argumento máis complexo o que lle leva a alguén a cualificar de falido un proxecto coma o da Estación de Montaña de Manzaneda. Esa é a razón que nos libera da presión á hora de reivindicar ou non o desenrolo dunha área tan extensa coma a do Macizo Central Ourensán, que se non son moitos os individuos que a conforman, ou interesan menos, seguro que teñen dereito a un futuro. Imaxino que é a distancia a que provoca os silencios, demoras, ou xogos da yenka por parte da administración galega ao respecto de Meisa, cando non a espantada por parte das entidades financeiras implicadas no proxecto. Mais oxalá non sexa esta, a distancia, a emocional e a física, a que nos impida chegar a un destino razoable, o mellor posible, e non ao peche da derradeira táboa de salvación para todos eses concellos que a pesar de estar nun entorno natural privilexiado, non atoparon até o de agora razóns suficientes para explotar turísticamente esa gran riqueza.
        É fácil aferrarse hoxe a cuestións de inviabilidade, de racionalidade económica para demandar a fusión entre concellos e non formula-lo argumento á inversa, que se fixo dende a administración para lograr o efecto contrario, e evitar que o modelo das fusións sexa tan envelenado coma infinito. Remato igual que comecei, penso que é a distancia, a emocional, a que nos leva a aferramos á esperanza e a esixir o futuro.

*Publicado no xornal La Región 1/03/2012

26 feb 2012

Y John Lennon dijo adiós


ICONOS                                   La última Portada

       Si hay imágenes apuntando a la Historia esta es una de ellas, además escrita con renglones de sangre. Aquel frío 8 de diciembre de 1980, la pareja más admirada u odiada del mundo, se amaba apasionadamente en la intimidad de su apartamento del edificio Dakota, al pie del Central Park. A las puertas, como siempre, se agolpaban fans a la caza de la preciada presa, entre ellos un joven veinteañero, Mark David Chapman, desequilibrado en ciernes que entre otras cosas empleaba su desatino en una novela no apta para insensatos “El guardián entre el centeno” de Salinger, que no dejó indemne ni a su propio autor. Al salir de la casa se toparon de bruces con el ínclito, que con la mente aún puesta en la novela de Salinger, consiguió que el de Liverpool le firmara un autógrafo. De ella no quería nada, nadie quería saber nada de Yoko Ono, es más todos la consideraban como la verdadera responsable de la disolución del grupo más famoso del planeta, The Beatles.
             Horas antes, aquel mismo día, una fotógrafa de origen judío, tantas veces bendecida por el destino, estaba una vez más en el sitio adecuado y con el encargo perfecto, esta vez para la prestigiosa revista RollingStone, la misma que diez años antes le había regalado la primera oportunidad de fotografiar a alguien muy importante. John estaba como siempre, participativo, totalmente dispuesto a dejarse llevar. Sabedor de que la revista quería una portada suya –no de Yoko Ono-para el número de diciembre, se lo hizo saber a Annie, quería posar con su mujer, siguiendo las premisas de la portada de su disco Double Fantasy. Annie lo coge rápido, piensa que como no son nada pudorosos no les importará posar desnudos, –ya lo habían hecho así en el disco Two Virgins- y se lo propone . Por alguna razón ese día Yoko no lo está, los dispone tal cual, ella vestida y el desnudo en posición fetal sobre la cama y abrazándola. Así, escribiendo la Historia, la última imagen con vida de la pareja.
           Aquella misma noche al regresar a casa después de una grabación, justo cuando se disponían a entrar en el apartamento, el flipado elemento, lector de Salinger e integrista religioso, vació un 38 mm sobre la espalda de Lennon. Argumentos, ninguno, salvo que el músico llegó a decir que los Beatles eran más famosos que la Iglesia. Veinte minutos después el de Liverpool agonizaba en el Roosvelt Hospital neoyorquino.  


   Foto: John Lennon y Yoko Ono, 1980. 
   Autor: Annie Leibovitz
   Revista: Rolling Stone. 

25 feb 2012

Leopoldo Nóvoa, creatividade cósmica




    Na vida todo ha de ser aprendizaxe, incluso cando o que se acumulan son os despropósitos. Despois dun incendio quedan as cinzas, tamén os pensamentos abrasados. Tralo incendio do seu estudio parisino a Leopoldo Nóvoa (Salcedo, Pontevedra, 1919 - París, 2012) as cinzas enchérono de desacougo; demasiados anos de traballo arruinados de súpeto, pero tamén lle iluminaron o camiño. Aquelas cinzas regresarían ao lenzo mesturadas coa pintura, sen esquecer o suceso, deixando que unha mensaxe subliminar se agochara baixo o seu característico informalismo de corte cósmico e sentir ascético, nunha linguaxe persoal inspirada nos pensamentos incendiados.
        A obra de Leopoldo recoñécese a distancia, a súa poética, o seu carácter sensorial perpetúase incluso despois de pecha-los ollos. Non hai dúbida de que é o artista galego máis internacional, galego da diáspora, estranxeiro de formación que non de espírito, aínda que este estivera cheo de resentimento cara unha terra tantas veces arruinada por non saber ver nin facer. Cidadán do mundo, Arxentina, Uruguai, Francia. A conexión con Galicia foi intermitente pero constante, a súa casa de Armenteira foi a embaixada creativa deste galego-uruguaio cuxa obra puidemos degustar amplamente nos últimos vinte ante anos, a última, da man da Caixa, na avenida de Pontevedra en Ourense.
       Pintor, escultor, muralista. A Nóvoa o lenzo lle sabía a pouco, por iso lle incorporaba restos materiais, inscricións, perforábao, dáballe volume. Dos encontros con Oteiza, Torres García lle quedou o fondo,o concepto do espacial, tamén a xeometría. Da conexión con Tapies, o informalismo de corte ascético, que o pontevedrés enchía de metáforas, de misterio. As pinturas de Nóvoa semellan espirituais, cósmicas, como lanzadas ao espazo para dar pistas de por onde vai a deriva. 

*Publicado no xornal La Región. 25/02/2012

23 feb 2012

Lillian Bassman, más allá de modas





Lillian Bassman
Hay desapariciones que no nos dejan indiferentes, porque su legado pesa demasiado. Autores que  han sido un pozo inagotable, una referencia obligada  para una legión de ojos curiosos, amantes de la moda, del universo del diseño o del arte en general. Con la desaparición de la fotógrafa Lillian Bassman ( 1917, Nueva York- 2012) se va una artista fundamental de la época gloriosa de las revistas ilustradas norteamericanas de los periodos  posteriores a la Segunda Guerra Mundial, Harper’s Bazaar, Fortune, Vanity Fair.  De la mano del gran director de arte, Alexey Brodovitch, nos enseñó cómo la moda puede ser también el vehículo perfecto para transitar de forma paralela por derroteros más próximos al arte o inspirados en él.
      Lillian sabía cómo crear esas atmósferas oníricas, personales, cómo enfatizar en  los estados de ánimo sin olvidar que estaba fotografiando una sugerente prenda de lencería. Ella fue la pionera en crear esos exagerados contrastes, en el personal uso de los desenfoques o en una serie de experimentos nada actos para revistas que no compartieran el momento brillante que a ella le tocó vivir. La moda, siempre caprichosa, también le apartó de su lado, pero ella supo estar y permanecer, sin olvidarse de crear hasta sus momentos  más crepusculares.  

22 feb 2012

Viaxe no tempo



                              José Paz

    Non sei porque se irritan os sindicatos, nin os traballadores en xeral, non sei a que vén iso de encher as rúas de xente. Quen comprende o que lles pasou a eses estudantes valencianos do LLuis Vives que saíron á rúa en son de paz para protestar polos recortes na educación pública e os mazaron a golpes, nunha comunidade na que os responsables de que agora haxa que recortar seguen cargados de razóns e dirixen as porras...
       Teño a impresión de que ante a imposibilidade manifesta de volver á normalidade -nostalxia daqueles fastos megalómanos e debates políticos de altura nos que en interese da cidadanía se falaba do divino e do humano, lease Estatuto- o presidente Rajoy decidiu actuar como hai que facelo, cargado de razóns e dialéctica. Mentres os bancos, preocupados en agochar nos seus balances a avaricia, non abran a man para que flúa o crédito, nada mellor que flúa o sangue e o corpo da clase traballadora.
Lembro unha anécdota dun compañeiro que traballou un tempo para un empresario de fama, que mercé ao seu espírito austero e vexetariano cubría o xantar cunha triste mazá, lícito, cada un é libre de face-lo que queira, o problema era que pretendía así solucionar o xantar do meu compañeiro. Xa dende a oposición Rajoy vendeunos o ”acojone” como prescrición facultativa, e unha vez no goberno os sobresaltos xa son de altura e de recoñecido longo prazo, máis vale que sobre que non falte. Que á hora de dialogar empresarios e sindicatos se enquistan , hale, toma reforma, a quen lle importa a estas alturas que sexa de dubidosa constitucionalidade? Que si o déficit do previsto polo goberno anterior era do 6%, deso nada, do 8%. Nada mellor que agrandar os problemas, incrementar o drama, tocar realmente o fondo para que despois todo sexa mellorar.
      Oxalá que as verdadeiras intencións, a falta doutro modelo de negocio, non sexan as de montar unha gran axencia de viaxes para resarcirnos da imposibilidade de facelo doutro xeito, invitándonos a viaxar no tempo, ao pasado, como se fósemos menonitas.

*Publicado no xornal La Región 23/02/2012

21 feb 2012

Que é o que ten a Morena?






  Hai un punto no entroido de Laza que non é comparable a nada, un argumento  invisíbel, non escrito pero que ano a ano se renova ao redor deste pequeno pobo ourensán ao pé da montaña. Non é o seu carácter rural, nin o etnográfico o que atrae a infinidade de mozos desde referentes xeográficos tan dispares, o que o converte tamén nun referente no entorno mediático ávido de narrar e documenta-lo  estraño. En realidade todo o seu atractivo resúmese nun argumento ben  sinxelo, o de bestialidade, de festa  non regrada, de catarses colectiva. O luns borralleiro ten moito de xesto primitivo, de repetición de mecánicas recollidas non se sabe onde, pero encaixan a perfección nese guión irreverente e estrambótico que se pon  en pé cada luns de entroido ao redor da praza da Picota.

                                       

    O enxebrismo, a práctica máis seguida dá pé a infinidade des escenas e que nos invitan a descubrir innumerábeis  personaxes grotescos que se perderán entre a multitude,  a baixada da Morena, acción machista a rabiar, amparada na tradición, ao igual que o lanzamento de formigas, e o que lle aporta instantes tensión ao inicio da festa, antesala do que está por vir. A entrada na praza será o momento clímax, nela se producirá a batalla incruenta que fará vibrar literalmente ao respectable, coas formigas  xa “amansadas” entre terra e vinagre como menú  degustación máis saboreado, tamén a fariña espallada a discreción mercé a unha antiga máquina de limpar o grao incidindo sobre as testas dos presentes.  E todo á hora sinalada,  entre o lusco e o fusco, que é cando se nos entrega a noite e a multitude xira sobre si mesma cal océano teimudo.






19 feb 2012

Lolita de tentación


 ICONOS                                                     

      Qué envidia de aquella España cuando el mayor sobresalto era un desnudo celestial y no un real decreto, como ahora, cual vil garrote sobre cabeza humana. Dicen que este era entonces un país mojigato de costumbres rancias y sexo de tapadillo, eso es lo que dicen, pero yo no me lo creo. Porque por oscuro que sea un régimen siempre hay licencias y licenciados, aunque claro está, éstas no son ni serán para todos. Dicen el refrán que quien reparte, se queda con la mejor parte
Aquella primera semana del 76 en este país se desató inusitada furia contenida en parte de nuestros conciudadanos, básicamente hombres claro está. Por cuarenta pesetas tenían a su alcance la píldora de la liberación tantos años anhelada, la mejor forma de resarcirse contra el franquismo y su icono, además sin bragas a la vista y flor en mano. Marisol, aquella niña sin infancia que trabajó a destajo para que todos los españolitos patrios memorizaran sus canciones a través de infumables películas, en primera y en pelotas. No fue un robado al uso, pero sí un mal uso que a su autor, César Lucas, amigo de la moza y del clan de los Goyanes le costó disolver en mucho bicarbonato, al margen de ser encausado por supuesto escándalo público y atentado contra la moral por el juez de turno. Cuatro años después, no sólo no fue escándalo, si no que las imágenes desprendían manifiesta calidad artística. Un servidor le preguntó al autor bastantes años después por las imágenes, y la verdad es que, al margen de una sonrisa de mala gana, no soltó gran prenda, imagino que por la traición generada.         Las fotos se hicieron en los años setenta a petición de los protectores de la artista, tratando de seducir con ella a un promotor cinematográfico extranjero que buscaba pareja artística para Alain Delon. Se ve que no hubo suerte, o pesaron otros, que no mejores razonamientos.
           Interviú desató el ánimo lector sobre el populacho, que me imagino como compartía luego en familia tan interesante prosa y presa. Artículos dedicados a Serrat, a Tierno Galván y a Marisol, y que viva la izquierda. El contrapunto lo ponía en el afamado ejemplar de la revista aquel ser malévolo de Idi Amín, indigno mandatario ugandés, que no conforme con dar matarile a sus conciudadanos, de paso se los comía. Interviu obró el milagro, con aquel prodigio de ojos claros y mirada dulce y sin “cánticos melodiosos” a la vista. Alcanzó los quinientos mil de tirada, “bello camino hacia la democracia”, así la definió su entonces director, Antonio Álvarez Solís. En breve, la pionera de los escándalos y de la investigación periodística patria llegaría al millón de ejemplares, gracias, sobre todo, al desapego textil y muchas poderosas razones.

Fotografía: Marisol, 1976
Autor: César Lucas
Revista: Interviú.

18 feb 2012

Ponte la careta


         El hecho de que los cidadanos de un país se disfrazen, puede responder a dos causas, una, que no están de acuerdo con el personaje asignado, vamos, consigo mismo; dos, que no compartan el aspecto del país. Estaréis conmigo en que es mucho más sencillo enfundarse un traje.  

Sábado de entroido, Verín.        José Paz

Tarde piaches!



José Paz
     Non hai día que non atopemos mensaxes, que no se crucen polo camiño sinais, maiormente sen sentido, e que non somos quen de interpretar. Moitas delas semellan coase proféticas e énchennos de dúbidas, por apuntar nunha dirección estraña o invitarnos a absurdas tomas de decisións que puideran ser razoables. É un xogo, un descubrimento inútil, salvo cando o  tempo demostra que estas  tiñan razón... 

17 feb 2012

De vicio


                                                
        El problema de los círculos no es valorar la superficie -cualquier escolar es capaz de solucionar sin problemas tan sencillo enigma, léase área, que es lo que lo diferencia de la circunferencia- sino hacerlo convenientemente. Todo un dilema surge cuando en su interior, rodeado de oscuridad, pierdes el sentido de la orientación y te limitas a acariciar insistentemente  la salida. Más tarde, entre jadeos, descubrirás su carácter vicioso. 

José Paz

15 feb 2012

De coresma polo entroido

José Paz

 Tradicionalmente o entroido sinalábase no calendario coma ese espazo temporal previo á coresma cristiá; tempo laxo, paréntese de permisividade estraña e liberadora ao que en breve lle mudaran as tornas, pasando a outro período de ríxida abstinencia e iluminación espiritual a mercé da liturxia. Os tempos mudaron, da antiga sociedade rural quedan os ósos, e a influencia da Igrexa é tan restrinxida, que inclusive entre os máis acólitos e “dereitosos” defensores, cando lles toca, interpretan segundo proceda.
  Din que o entroido deste ano será máis triste, nos colexios –basicamente públicos- directamente xa non se celebrará, precipitando aos nenos de súpeto á coresma grazas aos “benditos recortes”, dan fe de elo os mestres. Tamén a xente na rúa festexará con cautela, non na crítica, que a bo seguro serán substanciosa e atinada. A subversión e obscenidade do entroido non será quen de competir coa outra, a de verdade, a de tódolos días, a desa pouco edificante caste política chea de despropósitos maiúsculos, enredada demasiadas veces en casos de xudicialización; tamén os da financeira, eternamente indemnes.
  Os cidadáns necesitarán máis ca nunca exorcizarse , e vano ter complicado. As forzas telúricas que nos están a someter a tan inusitado estrés non dan a cara, simplemente presionan para que outros lles fagan o traballo sucio, coa escusa de salvar o barco. O vindeiro domingo as críticas sindicais contra a “agresiva” reforma laboral mesturaranse na rúa entre comparsas e carrozas, para liberar eles tamén o demo que se lles meteu no corpo nesta xa permanente coresma, da que tan só semellan librarse o espellismo do fútbol, o seu reino non é deste mundo, e os intelectuais do corazón. Imaxino que porque o sufrido persoal patrio atopa nestes submundos a necesaria acción liberadora que lles falta no entorno persoal. De sexo este ano mellor non falamos.

   *Publicado no Xornal La Región 16/02/2012

14 feb 2012

La impostura de un beso #ICONOS


    ICONOS                  
          
 "Le Baiser de l`hôtel de ville" (1950), Robert Doisneau
                 

             
Hay secretos que de bien guardados que están duran toda la vida, o casi. Secretos adheridos en fuego a la piel  hasta que les llega el momento inmisericorde de decir la verdad, y no a cualquier precio.

             Pongámonos por un instante en el cuerpo de una de las partes, aquel 1993 cuando no pocas parejas se sentían reflejadas en la famosa imagen de Robert Doisneau (1912-1994) a sabiendas de que no lo eran, ¿o sí? Quien sabe. Quizás a los impostores lo que les movía no era el vil metal, sino el deseo de estar tan enamorados como la pareja de la imagen. Vivir en primera persona el deseo y la necesidad de ser amado, sentir como la fuerza del amante descarga rabioso sobre ti todo su ímpetu y la energía atávica de un beso, un beso sentido y largo, de esos que duran toda la vida.

              Me imagino que el viejo Robert vivía todo aquello con orgullo, sabedor de que todas las parejas del mundo se iluminaban con él, qué maravilloso destino para la fotografía. Seguro que no le hizo ninguna gracia enfrentarse a las primeras demandas. El secreto tan bien guardado durante décadas corría peligro, el sueño intenso vivido por tantos y tantos enamorados estaba seriamente en peligro. Y decir la verdad generaría a su vez no pocos males colaterales, pero ya no quedaba otra.

             Posiblemente el hecho de ser la imagen más reproducida de la historia -500.000 ejemplares del poster de 1986- resquebrajo definitivamente el silencio y los pactos de antaño. Doisneau desveló el misterio al sentirse acosado por los verdaderos protagonistas, Françoise Bornet y Jaques Carteaud, a los que la intensidad del beso superó con creces al amor, un amor circunstancial y poco serio, pero como actores que eran supieron introducirse verdaderamente en el papel.

            Doisneau rompió el secreto y es probable que con él se resintiera un amor planetario, el de infinidad de protagonistas de uno y otro lado. Sí, por supuesto todo aquello fue un montaje, un apaño, y ¿qué más da? Él ya había pagado su pasión y tenía pruebas; los jóvenes no sólo se habían besado ante el Hôtel de Ville de París, sino que también lo hicieron por toda la ciudad; su vieja Rollei estaba allí como testigo. En 2005 la mujer protagonista de la imagen vendió su foto y su secreto por 155.000 a un coleccionista de sueños.


Fotografía: "Le Baiser de l`hôtel de ville" (1950)
Autor: Robert Doisneau. 
Revista: American´s Life

10 feb 2012

De tormenta

José Paz
               Cuando la sabia naturaleza nos regale metáforas como ésta no cerremos los ojos. Los nubarrones son la señal, el anuncio, pero no han de amedrentarnos. Mejor aprovechar el tiempo para buscar refugio. En breve sentiremos la fuerza vigorosa del viento y con él se destapará seguro el estruendo sonoro de la tormenta.

8 feb 2012

Oculta-la cámara

   
                                                                                            José Paz

recoñezo, xamais lles atopei a graza. A proliferación durante anos de programas de humor nos que a través dun cebo se ridiculizaba aos viandantes -recorrendo aos instintos máis baixos- resultábanme noxentos. Igual que aqueles outros de mecánica idéntica, agocha-la cámara e suplantar a identidade, que medraron tamén na rede catódica baixo a rechamante denominación de xornalismo de investigación; parapsicólogos, curandeiros, clínicas de estética diseccionados sen anestesia en improvisada mesa de operacións coma contaxioso enfermo sen cura, para xustificar ao final, real ou non, un suposto delito; o importante era vender a cousa coma exclusiva. En defensa da metodoloxía empregada hai que sinalar que algúns deles, os menos, destaparon corruptelas, redes de narcotráfico ou prostitución.
A recente sentencia do Tribunal Constitucional contra o canal público valenciano, na que amparándose no dereito á intimidade e o da propia imaxe das persoas implicadas nas reportaxes, adoptou a prohibición sobre o uso das cámaras ocultas para a práctica xornalística, supón un duro revés para o xénero de investigación. Non hai prohibición boa, pero  cabe quizás unha reflexión ou lamento. Desde a aparición deste tipo de “mecánicas” basicamente televisivas, o desenrolo do oficio derivou cara unhas prácticas amarelas que foron gañando terreo coa premisa de captar audiencia, excesos que propiciaron lodos coma a sentencia de marras. As cadeas repartiron demasiada prea en prime time coa xustificación de que iso era o que o público demandaba, e era certo, así de simples que somos, e cada vez máis. Agora coma se di vulgarmente pagarán xustos por pecadores, esquecendo unha cuestión importante, que a cámara oculta non é a culpable, e que exercer o xornalismo tampouco é delito, salvo que te pases por paciente, enfermeiro, prostituta ou camelo. Velaí a clave.


 *Publicado no Xornal La Región 9/02/2012

7 feb 2012

As escenificacións de Jeff Wall

The Crooked Path” ao marxe de se corresponder co título da última mostra que ao autor canadense Jeff Wall (Vancouver, 1946) lle dedican no CGAC, é tamén o título dunha obra homónima que a modo de metáfora reflicte as pegadas no chan do transitar errático do home (e o artista ) nun solar do extrarradio no que ao fondo se ve unha nave comercial e algo máis próxima, un conxunto de colmeas.

Édouard Manet, Almorozo sobre a herba, 1863

Jeff Wall, A narradora, 1986

 

          A obra de Wall está enmarcada dentro da prolixa escola de Vancouver, con autores tan interesantes na liña foto-conceptual de Roy Arden ou Ian Wallace, escola que reflicte a rica actividade cultural na cidade canadense durante un amplo período de interrelación entre artistas de todo tipo de correntes e procedencias. Xunto coa práctica conceptual, outra das herdanzas da escola de Vancouver son os foto-tableau de grandes proporcións a imaxe e semellanza da pintura, e o desenrolo do soporte cara unha manifesta obxectualidade.
          Todo o universo Wall instálase nas tres salas do edificio de Álvaro Siza cun propósito relacional e didáctico, segundo a premisa do comisario Joël Benzakin. 25 obras en gran formato da súa extensa carreira comparten escenario con outras 130 de diversos artistas nas que o canadense atopou conexión aínda que tan só fose intelectual, das que destacaría a de Lawrence Weiner, do que se cicelou un cadrado na parede da sala, eliminando todo aquelo que se puidera relacionar coa representación. Tamén salientable a achegada de Carl Andre, Stella, ou o propio Arden.
          Persoalmente penso que un dos maiores logros deste gran fotógrafo atópase nas proxeccións imaxinarias, nas conexións artísticas que dun xeito intelectual quedan suspendidas no ar para dar pé a múltiples lecturas. A conexión con outros autores, basicamente pintores figurativos, é máis que evidente. As escenificacións establecidas polo canadense, ao marxe de cuestións propias do seu entorno cultural, como puideran ser o surrealismo, adquiren conexións mentais coa dialéctica moderna, con pintores como Manet ou Cézanne. A destacar unha das obras máis impresionantes, en canto a tamaño e composición “A Narradora”, na que aparecen a carón dunha ponte unha serie de actores, toda a súa fotografía é escenificada, estratexicamente dispostos ten claros acenos á obra de Manet, “Almorzo sobre a herba”, comezando pola disposición e a pose do grupo de persoas da esquerda do cadro.
          En fin, despois dunha seca expositiva no CGAC de máis de dous anos, esta exposición dedicada a Wall non resarce de nada, pero si fainos recobrar a esperanza.

“The Crooked Path”, de Jeff Wall. 

CGAC, Santiago de Compostela, até o 26 de febreiro.

6 feb 2012

Adios al pintor y al místico



Antonio Tapies en su estudio, 1991       EFE

    como buen catalán Antonio Tapies (1923-2012) dejó que su hacienda la administrara la persona en la que más confiaba, su inseparable Teresa, aquella cuya inicial aparecía machaconamente en sus cuadros, así a él le iba mejor para  ejercer de místico. La obra del artista , hasta su muerte el pintor español -antifranquista y catalanista- más valorado paso por innumerables etapas, desde aquella iniciática del “Dau al set” junto al genial Joan Brossa, Cuixart y Ponç de los años cuarenta hasta su gran momento matérico e informal de los finales de los setenta, sin duda el más creativo. Etapa en la que su pintura encontró más acomodo como objeto que como lienzo. Sus obras se llenaron de objetos, y su acción matérica caminaba en pro de una abstracción de gran nivel.
      Con el transcurrir de los años vida y obra se volvió mística, inspirándose en autores como San Juan de la Cruz y haciendo buenas migas con el ourensano José Angel Valente. La grafía, la interpretación de los signos convirtieron su obra de los ochenta en una especie lenguaje caligráfico repetitivo y sorprendente con tantos seguidores como detractores que calificaban su lenguaje de incomprensible por  hermético. Los últimos años resultaron un infierno, prácticamente sordo, con problemas de visión, dicen que era habitual verlo pintar arrodillado, ya que de pie no podía.

  Publicado en el periódico La Región 7/02/2012

London calling

ICONOS

                                                          London calling


          A finales de los setenta las calles de Londres eran literalmente una bomba. Sí, es cierto, aunque no se llegó a la locura incendiaria del verano pasado, pero la crisis económica abocó también al limbo a miles de jóvenes que no encontraban destino a tanto tiempo de ocio ni alternativa a la esperanza. O sí, porque el punk y sus soflamas anarquistas cargadas de furia se erigieron como antídoto y los acarameló a todos, o casi, para sorpresa de un sistema político conservador. Ser punk se convirtió en un movimiento rabioso con ganas de tocar “las pelotas” y ser punkie, la mejor manera de enarbolar en piel propia una suerte de mapa extravagante sobre el que reivindicar un muy visible háztelo-tú-mismo. Musicalmente también fueron tiempos de revolución, pero no porque debajo de esas saturadas guitarras, bajos retumbantes o baterías atronadoras hubiera grandes dotes musicales, sino por la frescura y la conexión que aquellos mensajes gritados ejercieron con el público. Y todo ello en la ciudad más influyente y observada del mundo.

Pennie Smith, 1979. Palladium, Nueva York
 

         The Clash recogieron con precisión en sus letras la crispación social de una época y la devolvieron con estupendos himnos generacionales. Sí, la revolución llamó a sus puertas, perdón, también la CBS, y vino un momento estupendo para hacer las Américas. A Paul Simonon (1956) bajista del grupo le costaba bajarse de la nube en la que estaban envueltos, imagino que aquella noche del 21 de septiembre de 1979 en el Palladium de Nueva York se pasarían por su imaginación otros históricos momentos de músicos también reventando de éxito sus instrumentos contra el suelo del escenario, léase Pete Towshend, él no iba a ser menos, dos golpes, el primero fallido, dieron al traste con su Fender Precisión, momento que recogen las fotos de Pennie Smith (Londres, 1949), fotógrafa musical que estaba siguiendo la exitosa “Clash Take the fifth”. La imagen, desenfocada, desequilibrada de luces, un desperdicio de foto, fue seleccionada por Ray Lowry, en desacuerdo con la autora, como foto de portada del fantástico disco London Calling. Años después, esa imagen fue elegida por la revista Q, como mejor foto de la historia del rock, por “captar el instante cumbre del Rock, la pérdida total del control”.
London calling, el grito de guerra de Joe Strummer, ya fallecido, Mick Jones y Simonon, será el himno de los juegos olímpicos de Londres 2012. http://www.youtube.com/watch?v=4vHvzybkqfo

Foto: The Clash, 1979

Autora: Pennie Smith
Destino: disco London calling de The Clash

2 feb 2012

Café Latino, 25. Una fiesta

Chonchi Heredia, Jorge Pardo, Josemi Carmona
   Hay conciertos que al rematar piensas, qué suerte de haber estado allí. De los que al salir cuesta desprender toda la energía  acumulada. El concierto de esta noche en el Café Latino con motivo de su 25 aniversario ha sido un regalo más, para los músicos y para todos nosotros. Ellos porque estaban felices, entusiasmados; el público porque era consciente de la ofrenda. Más de dos horas intensas cargadas de sorpresas sonoras, como ya decía Javier Colina durante los ensayos, el ritmo de las canciones lo marcará el cuerpo que nos pille, y les pilló el de fiesta, les atrapó el duende, algo que no siempre ocurre.


Jorge Pardo, Josemi Carmona


  Cada uno se presento con alguna composición propia,  demostrando una vez más el porqué están en un lugar privilegiado del jazz. La conexión con el público fue total, al margen de que todos eran sabedores de participar, cada uno a su manera, en la ceremonia de la grabación de un disco en directo. Cada canción era un mundo de sonoridad e improvisación y swing de la que emergían otros pequeños mundos en los cuales cada uno marcaba pertenencia. El músico de jazz tiene mucho de eso de rara avis en permanente peregrinar hasta que encuentra acomodo en una banda. Josemi Carmona, fantástico, las pillaba al vuelo, brillante, su guitarra dispuso de una sonoridad asombrosa. Donde los otros lanzaban una partitura él instalaba la oreja y replicaba mucho más rápido y luminoso. Abe Rábade, cada día  mejor músico, en permanente progresión, se puede decir que con uno de sus temas alcanzó uno de los puntos más álgidos de la noche. Jeff Ballard es un batería formidable, de los que reparten juego y acompañan, lee muy bien las canciones y no da la nota. Javier colina,  mágico, elegante y siente el flamenco como pocos, aportando muchísima sonoridad y ritmo a cada tema. Jorge Pardo estuvo, inconmensurable, aportando emotividad a cada tema. Destacaría una Taranta que como el señaló se la enseñó Camarón y le costó 25 años aprenderla, y no lo decía de broma. La sensación a oírla con la flauta travesera es como dejarse llevar por un trance, sentirse envenenado por una serpiente. La Guinda la puso Chonchi Heredia, que les acompañó en los dos últimos temas, su voz guarda una sonoridad increíble, verdaderamente bella.

                                                                  Josemi Carmona                                                             


     En fin, un concierto que si los sonidos flamencos tuvieron mucho protagonismo como es lógico, le acompañaron también sones latinos, incluso afro. En fin, como diría  Camarón, “vivir y soñar…”. Y a por otros 25.


    *Concierto 25 aniversario del Café Latino.

1 feb 2012

Ulo bilingüismo?




                                         Fálame do mar mariñeiro

      
      Todos os ministros –en especial os de Educación- son iguais, primeiro escenifican o caos, despois anuncian reformas. Que se alta porcentaxe de abandono escolar, baixa preparación, insultante paro xuvenil, para entrar a matar e liquidar a “controvertida” Educación para a Cidadanía que xa é historia, ou histeria, segundo quen a mire, esta cambiarase por outra máis acorde cos tempos, Educación Cívica e Constitucional, que xa non irritará á Igrexa, e que fará fincapé en potenciar valores cívicos e democráticos, deixando as cuestións das emocións e da sexualidade para os pais.
            A ESO do ministro Wert durará tres anos, e non catro, e o bacharelato tres, e non dous, coa obrigatoriedade de cursar o primeiro deles, os últimos serán opcionais. Hai quen ve suspicacias en pro dos concertados, haberá que demostralo. Tamén un novo Estatuto do Docente procurará que sexan os mellores os que rematen no ensino, até o de agora non? Quizás o máis substancioso estea no relativo aos idiomas, o mal chamado bilingüismo, di que se vai a inspirar en comunidades coma a nosa, nas que teoricamente xa estaría implantado. Imaxino que con bo tino o noso ben querido conselleiro don Xesús Vázquez lle apuntará que unha reforma semellante implica moitos cartos, incorporar novos mestres que saiban inglés para impartir a docencia en xeral, e a reconversión dos mestres actuais, algo que nos centros públicos levaría uns trinta anos, vamos da noite para a mañá. Quizais mentres o pensan sería máis práctico comezar pola non dobraxe das series e películas coma se fai en países próximos, incluso en países non desenrolados, no que o nivel de idiomas é mellor. Pero como o anunciado non é máis ca un desexo, unha carta aos reis magos, soportaremos os nervios. O vindeiro 31 de marzo, data na que se aprobarán os presupostos, coñeceremos a data para o inglés. Do you understand?

                                    José Paz


   *Publicado no xornal La Región o 2/01/2012

Envolturas de silencio

E l invierno envuelve cada rama entrelazadas entre sí por el frío y la niebla que lo atrapa todo en un escenario de aventura. Todo es ...